top of page

Historia harcerstwa w Wielkiej Brytanii

Początki pracy harcerskiej w Wielkiej Brytanii sięgają 1940 r. kiedy w Perth powstał Naczelny Komitet Harcerski na czas wojny i wśród stacjonujących w Szkocji żołnierzy polskich zaczęto tworzyć kręgi starszoharcerskie. W miarę napływu Polaków z różnych stron świata zaczęto również organizować kolonie dla dzieci i młodzieży. Powołana została Komenda Harcerek z Dhną Hm Rp Heleną Grażyńską na czele.
Już pod koniec 1942 roku w Londynie powstał zastęp instruktorek a w rok później Komenda Harcerek w Wielkiej Brytanii.
Podczas obozu letniego w Silecroft Lake District powstaje pierwsza drużyna harcerek "Wisła" z Dhną Hm Rp Heleną Grażyńską jako drużynowa.Początkowo była prowadzona drogą korespondencyjną ponieważ jej członkinie uczyły się w różnych szkołach brytyjskich. Dołącza kolejna drużyna koerspondencyjna „Rodło”. To są początki Hufca „Bałtyk”. Następne drużyny powstawały w ośrodkach dla polskich rodzin wojskowych.
W roku 1947 na terenie wysp Brytyjskich zuchy i harcerki były podzielone na 4 hufce – „Szkocja” (Edynburg); „Bałtyk” (Londyn); hufiec w Stowell Park i hufiec w Foxley (obozy uchodców). Poza tym są samodzielene jednostki w Doddington, Oulton, Fairford i Radnal – miejsca gdzie były większe szkupiska rodzin polskich dojeżdzających do już demobilizowaych żołnierzy Wojska Polskiego. Jeszcze trochę czasu minię zanim Chorągiew Harcerek ukształtuje się w obecne hufce. W 1951 na terenie WB istnieją też Hufce „Karpaty”, i Hufiec Zuchowy – liczący 12 gromad! W szkole sióstr Nazaretanek „Pistford” powstaje hufiec „Tatry”. Do tego w 1954 dochodzi Hufiec „Kresy” w południowym Londynie. Na niektórych terenach drużyny harcerek wchodzą w skład Hufców męskich. W 1955 roku następuje zmiana nazewnictwa i oficjalnie powstała Komenda Chorągwi. Pierwszą Komendantką Chorągwi została hm Natalia Milewska-Duffekowa. Powoli stabilizuje się sytuacja i dotychczas istniejące hufce ulegają zmianie. Hufiec „Kresy” łączy się z Hufcem „Bałtyk” a w 1962 powstają dzisiaj nam znane Hufce „ Wawel” (Nottingham i okolice), „Mazowsze” (Midlands) i „Kaszuby” (północna Anglia). W 1963 odłączają się harcerki z Hufca Szczecin i powstaje Hufiec „Pomorze” (tak zwane „Home Counties” sięgając do Bristol). Z okazji 50cio lecia ZHP (1960) w Zlocie Jubileuszowym w Lilford Park biorą udział harcerki z Hufców„Bałtyk”, „Karpaty” i „Tatry” oraz innych jednostek w Wielkiej Brytanii jeszcze nie zrzeszone w formalne hufce. Prawie tysiąc młodzieży i starszyzny harcerskiej maszerowało w defiladzie, którą przyjął Generał Władysław Anders.
Na kolejnych zlotach Okręgu Wielkobrytyjskiego Chrągiew Harcerek bierze czynny udział – 1966 z okazji Millennium Chrześciaństwa w Polsce który znaowu odbył się w Lilford Park. Na zlocie JE Biskup Władysław Rubin poświęcił sztandar Chorągwi. W 1985 z okazji 75cio lecia ZHP – Clumber Park. W 1964 roku chorągiew świętowała 21-lecie działalności. Po uroczystym nabożeństwie w kościele św Andrzeja Boboli, odbyła się w St Pancras Town Hall "Harcerenada". Wszystkie hufce przygotowały pokazy, pieśni i tańce. Chorągiew zaczyna wprowadzać różne formy kształcenia harcerskiego. Oryginalną formę kształcenia wprowadziła hm Irma Paluchowa organizując spotkania "Forum" gdzie w harcerskiej atmosferze można było wysłuchać referatów i podyskutować na tematy wychowawcze z rówieśnikami harcerkami i harcerzami z terenu całej Anglii. W tym okresie rozpoczęły się chorągwiane obozy-kursy kształcenia "Zręby" i "Budowa" (obozy-kursy przygotowawcze do stopni instruktorskich). Od roku 1976 odbywają się weekendowe kursy kształcenia drużynowych – początkowo pod nazwą „Świt” a później „Niwa” – oraz kurs przewodniczek „Światło.” Dla drużynowych zuchów odbywają się wspólne z harcerzami kursy „Sobieradek”. Wędrowniczki w Chorągwi przez te lata wędrują raz bardziej a raz mniej aktywnie. Drużyna „Jantar” (powstała w 1948 – do lat wczesnych 60tych) w hufcu „Bałtyk” po dziś dzień daje wzór jak praca wędrownicza możę się rozwijać.
Na szczeblu Chorągwi dziś organizuje się złazy i mini-złazy wspólnie z Wędrownikami bratniej Chorągwi męskiej. Odbyło się szereg zlotów Chorągwi: Wollaton Park (1975), Belvoir Castle (1979) Llandrindod Wells (1992), okolice Stirling (1998), Devon (2003). Szykujemy się do kolejnych zlotów.... Na piewrwszym Światowym Zlocie z okazji 25cio lecia Bitwy o Monte Cassino Chorągiew licznie się stawiła. I tak też na wszsytkich kolejnych zlotach światowych – Stany Zjednoczone (1976) Belgia (1982); Kanada (1988); Anglia (1994); Kanada (2000); Stany Zjednoczone (2006) no i z okazji 100lecia ZHP w Polsce 2010.
Trzeba dodać do tego okolicznościowy Zlot w 2004 z okazji 60cio lecia Powstania Warszawskiego i gościnny udział w zlocie ZHP Polska w 1995 w Zergrzu. Gdzie powędrujemy na następny światowy zlot? Praca w Chorągwi to nie tylko ta codzienna praca w drużynach czy gromadach. Poszczególne drużyny czy Hufce włączają się w życie polonijne i narodowe - na początku lat osiemdziesiątych, kiedy w Polsce powstał związek „Solidarność”, stłumiony kiedy komunistyczne władze ogłosiły stan wojenny, harcerstwo wspierało akcje humanitarne na rzecz potrzebujących, zbierając leki, żywność, odzież i inne artykuły pierwszej potrzeby. W 1982 r. Harcerstwo brało udział w spotkaniu Papieża Jana Pawła II z Emigracją na Crystal Palace.

Hufce harcerskie w Wielkiej Brytanii

HUFIEC BAŁTYK

 

Hufiec Bałtyk jest najstarszą jednostką w Chorągwi Harcerek w Wielkiej Brytanii – powstał jeszcze w czasie II Wojny Ṡwiatowej w 1943 z inicjatywy Dhny Hm Rp Heleny Grażyńskiej.
Hufiec obejmuje działalnoṡć harcerek na terenie Londynu. Do niedawna byłyśmy jedynym Hufcem w naszej Chorągwi który działa na terenie jednego miasta. Ostatnio dołączył do Hufca samodzielny zastęp harcerek w Brighton. Tak więc Hufiec obejmuje teren Londynu i południowo-wschodnią Anglię.
Drużyny są rozsiane po 8miu oṡrodkach polskich. Pierwszą hufcową była Dhna hm Ewa Gieratowa.
Wzorem tarczy Hufca –latarnia morska rozjaśnia nam nasze harcerskie wędrówki – te fizyczne jak i to dążenie do harcerskich ideałów.
Nazwy drużyn w Hufcu to nazwy rzek Polskich.

Nasze drużyny i gromady:

Croydon-Crystal Palace                              Drużyna Wisła – 1943                          Gromada Bieronki - 1960
Islington-Highgate                                       Drużyna Warta – 1959                          Gromada Mazowszanki – 1950
Willesden                                                      Drużyna Dunajec –1959                       Gromada Bursztynowe Serduszka – 1957
Ealing                                                            Drużyna Pilica – 1960                          Gromada Krasnoludki – 1960
Balham                                                          Drużyna Kamienna – 1962                   Gromada Bratki – 1955
Hammersmith-Chiswick                             Drużyna San – 1967                              Gromada Szarotki – 1962
Putney-Wimbledon                                      Drużyna Narew – 1969                         Gromada Grzybowe Ludki – 1968
Brighton                                                        Samodzielny Zastęp harcerek - 2011    Gromada Zuchów - 2011
Crawley                                                     Drużyna Odra – 2012                               Gromada Orzełki - 2012

Piosenka Hufca
Wolności słońce peiści lazur,
Łódż nasza płynie w świata dal
Z okrętu dumnie polska flaga
Uśmiecha się do złotych fal.
I póki kropla jest w Bałtyku,
Polskim morzem będziesz Ty –
Bo o twe wody szmaragdowe
Płynęła krew i nasze łzy!

Strażnico naszych polskich granic
Już z dala brzmi zwycięski śpiew.
I nie oddamy cię, Bałtyku,
Zamienisz ty się pierwiej w krew
I póki kropla.....
Nad morzem krąży orzeł biały
I ochrzcił fale własną krwią.
Pomorskie straże rozbrzmiewały
Nad brzegiem morza piosnkę tą:
I póki kropla......

Historia Początki Hufca Bałtyk sięgają lat wojennych. Latem 1943 hm. Rp Helena Grażyńska podczas kursu drużynowych zakłada pierwszą drużynę harcerek – „Wisła” im. Królowej Jadwigi. Drużyna zaczyna działać na terenie Londynu. Równolegle powstaje drużyna korespondencyjna „Rodło” zrzeszająca harcerki rozsiane po różnych szkołach brytyjskich. Dojeżdżały do Londynu w miarę możności a zajęcia harcerskie otrzymywały listownie od Druhny Heleny. Wraz z powstaniem drużyny „Pomorze” i gromady zuchów „Pszczółki” (1944) zawiązał się hufiec, który przyjął nazwę „Bałtyk”. Pierwszą Hufcową była hm. Ewa Gierat. Z czasem powstają nowe drużyny i gromady zasilając wody „Bałtyku”. Z Jantaru – drużyny wędrowniczek – wyłoniło się wiele drużynowych i hufcowych naszego Hufca. Gdy po wojnie Polacy zaczęli osiedlać się na peryferiach Londynu kolejno powstawały drużyny. Nie wszystkie drużyny czy gromady które powstawały na przestrzeni lat trwają do dziś. Pierwszy sztandar został poświęcony 10go maja 1953r. Z okazji 10-cio lecia Hufca ufundowano własnymi siłami sztandar hufca, który zaprojektowały i wykonały same harcerki. Rodzicami chrzestnymi pierwszego sztandaru byli hm. Elżbieta Andrzejowska i Generał Nikodem Sulik. Po 30-tu latach służby oddałyśmy sztandar na przechowanie do Instytutu Sikorskiego. A w maju 1986r. poświęcono nowy sztandar. Rodzicami chrzestnymi byli hm. Elżbieta Andrzejowska, hm. Ryszard Kaczorowski, Ryszard Dembiński i hm. Dana Bogdanowicz.

Jubileusze Hufca
10cio lecie – 1953 – uroczysta zbiórka Hufca z poṡwięceniem Sztandaru Hufca
21cio lecie – 1964 – Harcerenada łącznie z innymi Hufcami Chorągwi jako że to wspólny Jubileusz ‘dojrzałoṡci’
50cio lecie – Złoty Jubileusz –1993r. – obchodzono jubileusz specjalną zbiórką hufca.
60cio lecie – Diamentowy Jubileusz w 2003r. – na specjalnej zbiórce Hufca zebrało się aż 9 byłych hufcowych naszego hufca. Wystawiłyśmy z tej okazji obydwa sztandary – podczas Mszy Świętej w poczcie sztandarowym stały byłe hufcowe.
Z racji tej że Hufiec obejmuje teren Londynu, często bierzemy udizał w większych uroczystościach narodowych lub kościelnych. W ostatnich latach brałyśmy udział w obchodach 90cio lecia Odzyskania Niepodległości, ku czci Zołnierzom Polskich Sił zbrojnych i Generałowi Andersowi, pełniłyśmy służbę podczas mszy żałobnych po Katastrofie Smoleńskiej i w rocznicę Katastrofy, czy udział we mszy świętej po śmierci Papieża Jana Pawła II. W tradycji Hufca są zbiórki Hufca z okazji rozpoczęcia roku harcerskiego pielgrzymką do Sanktuarium w Aylesford we wrześniu; Święta Morza w lutym, Święto Hufca – upamietniające datę poświęcenia pierwszego Sztandaru Hufca kwiecień/maj, a specjalnie dla zuchów Świętego Mikołaja.

 

 

 

HUFIEC KASZUBY

 

Hufiec „Kaszuby” działa na terenach północnej Anglii jako hufiec harcerek i wędrowniczek od roku 1962. Hufiec obejmuje miasta Manchester, Sheffield, Huddersfield, Leeds i Bradford.Wędrowniczki tworzą jedną drużynę w Hufcu – “Bursztyn”. Na biwaki I obozy dołączają harcerki z Newcastle,Lincoln i północnej Walii.
Wzorem dla tarczy Hufca (klucz i gwiazdy) jest herb miasta Hel na wybrzeżu Kaszubskim.
Pierwszą Hufcową była dhna pwd Anna Mrożek.
Nasze hasło “Nigdy do zguby nie przyjdą Kaszuby” daje nam chęć do przechowywania mowy polskiej, tradycji i wiary. Nazwy naszych drużyn są związane z drzewami oraz naszymi korzeniami Kaszubskimi.
Nasze drużyny:
Leeds Drużyna „Topole“
Bradford Drużyna „Wierzby“
Huddersfield Drużyna „Sosny“
Manchester Drużyna „ Brzozy“
Sheffield Drużyna „Młody Las“
Wędrowniczki Hufca Drużyna „Bursztyn“

Piosenka Hufca
Tam gdzie Wisła od Krakowa
W Polskie morze wpływa Polska wiara,
Polska mowa Nigdy nie zaginie
Ref: Nigdy do zguby nie przyjdą Kaszuby
Marsz, marsz, marsz za wrogiem
My trzymamy z Bogiem

Historia Hufca
Hufiec Kaszuby powstał w kwietniu 1962 obejmując teren północnej Anglii. Współorganizatorkami Hufca były śp. phm siostra Jadwiga Wróblewska C.R. i pwd Anna Mrożek (obecnie hm Anna Mańkowska) która prowadziła hufiec do 1974 i od 1980 do 1994. W skład Hufca weszły drużyny harcerek w Bradford, Huddersfield, Leeds i Manchester oraz gromady zuchów w Manchester które dotychczas należały do męskich hufców „Gdynia“ i „Wilno“. W następnych latach zorganizowano jednostki harcerek w Lancaster, Oldham, Halifax, Bolton i Ashton oraz Sheffield. Przez pewien okres czasu do Hufca również należał zastęp harcerek w Glasgow. W październiku 1964r ówczesny kapelan Hufca śp. ks. hm. Józef Dryżałowski poświęcił sztandar Hufca, który nam ufundowało społeczeństwo i organizacje polskie z terenu działania Hufca. Hufiec ma długą historię śpiewu i trzykrotnie zdobył pierwsze miejsce w konkursie śpiewu który odbywał się co roku na Festynie w Centralnej Stanicy w Fenton. Otrzymałyśmy wyróżnienia za śpiew na Światowym Zlocie w 1994 i wygrałyśmy konkurs śpiewu na ostatnim Zlocie Chorągwi. Harcerki z hufca wydały kasetkę piosenek harcerskich „Wieczorem“ w roku 1995 oraz CD pieśni związanych z Papieżem Janem Pawłem II w roku 2006. Obozy letnie odbywają się co roku od rozpoczęcia hufca, zawsze w innym miejscu i też za granicą (płd Irlandia, Włochy, Polska i Litwa). Na 40-lecie hufca obozowałyśmy nad jeziorem „Wdzydze“ na Kaszubach. Wiele osób przeszło przez nasze drużyny m.innymi obecna Komendantka Chorągwi. Obecna hufcowa pwd Wiktoria Setchell jest dopiero 4tą hufcowa od powstania hufca, drugą była hm. Patrycja Paul (1974 –1980) która wyjechała do Włoch, a trzecią hm. Anna Kucewicz (1994 – 2011)

 

HUFIEC MAZOWSZE

 

Hufiec „Mazowsze” obejmuje tereny środkowej Anglii roku 1962. Hufiec obejmuje miasta Birmingham, Coventry, Leicester i Cambridge. Obecnie pod opieką Hufca „Mazowsze” są jednostki z Hufca „Wawel” w Nottingham i Derby.
Pierwszą hufcową była Dhna pwd. Krysia Bryniarska
Wzorem tarczy Hufca - złote kłosy przenicznych łanów Mazowszańskiego zboża związane węzłem płaskim na błękitnym tle.
Nasze drużyny i gromady:
Birmingham Gromada Zuchów “Polne Kwiatki” , Gromada Zuchów “Lecha”, 20DH “Łowiczanki”
Cambridge Gromada Zuchów “Jaskółki”, Drużyna Harcerek
Coventry 21DH im. Emilii Plater
Wolverhampton 24DH im. M.C. Skłodowskiej, Gromada Zuchów “Promyki”
Leicester Gromada Zuchów “Szarotki Tatrzańskie”,
Hufiec Wawel
Nottingham Drużyna Harcerek "Szare Szeregi"
Derby Drużyna Harcerek im. Emilii Plater, Gromada Zuchów “Chabry”

Piosenka Hufca
W nadwiślańskim grodzie wśród prastarych drzew
Piosenka wesoła płynie wzdłuż i wszerz.
Ref: Idziemy w dal Mazowsza dzieci młode.
Serce się pal wiślaną ogrzej wodę.
Idziemy wzwyż od zuchów aż do szarż.
Wiwat nasz gród, Mazowsze naprzód marsz!
Pogoda czy słota słońce albo deszcz.
Nie ma dla nas błota zawsze humor jest.
Gdy chcesz być wesoły mieć pogodą twarz
Rzuć troski mozoły, wstępuj w hufiec nasz.

Historia Hufca
Za oficjalną datę powstania hufca harcerek ,,Mazowsze” uważany jest 3 maj 1962r – święto Królowej Korony Polskiej, oraz rocznica Konstytucji 3 maja 1791r. Data ta ma dla nas harcerek szczególne znaczenie, podkreśla bowiem najistotniejsze cele naszej działalności, a to wychowanie narodowe i religijne dziewczynki polskiego pochodzenia żyjącej w dwukulturach. Instruktorki wybrały nazwę ,,Mazowsze” ponieważ dzielnica Polski Mazowsze położona jest analogicznie do Midlandu w Anglii. Dzielnica ta, bogata w swoistą kulturę, pieśni, tańce i cechy ludu Mazowsza miała przybliżyć ziemię ojczystą harcerkom urodzonym na obczyźnie. Do hufca weszły drużyny, zastępy harcerek i gromady zuchowe z Birmingham, Coventry, Leicester, Kidderminster, Wolverhampton, Cambridge, Luton, Redditch i Rugby. Program zajęć jednostek wypełniał się nie tylko technicznymi wiadomościami z dziedziny harcerskiej i zuchowej potrzebnymi do zdobywania stopni i sprawności, ale równieź kontaktami między jednostkami. Mijały lata i ciągłość pracy trwała. Instruktorki zaawansowane wiekiem wycofały się z czynnej słuźby z młodzieżą, ale dalej utrzymują kontakt z hufcem i nas wspierają. Obecnie nasze jednostki są prowadzone przez Druhny wychowane w naszym hufcu od zucha.

 

HUFIEC POMORZE

 

Hufiec „Pomorze” działa na terenach południowej Anglii – tak zwane „Home Counties” sięgając aż do Bristol na zachodzie.
Powstał jako hufiec od stycznia 1963. Obecnie obejmuje miasta Amersham, High Wycombe, Slough, Reading, Swindon i Bristol. W hufcu są drużny lub samodizelne zastępy harcerek i gromada zuchów – w Slough Pierwszą hufcową była Dhna phm Ewa Petrusewicz
Wzorem tarczy Hufca –„gryf” jest herb miasta Szczecin – jedno z głównych miast Pomorza.
Łączy nas też z naszym bratnim Hufcem męskim Szczecin w szeregach którego rozpoczynałyśmy naszą działalność. Nazwy drużyn są związane ze sławnymi ludzmi lub z Pomorzem.
Nasze drużyny i gromady:
Amersham Kamień Pomorski
High Wycombe 31DH im Emilii Plater
Slough 33 DH im Westerplatte
Reading 38 DH im Marii Konopnickiej
Swindon 30 DH im Jadwigi Falkowskiej
Bristol 35 DH im A Piłsudskiej
Gromady zuchów: Serduszka, Kosynierzy

Piosenka Hufca
Bałtyku wód, strzeże nasz gród
Gdzie szmaragdem fala błyska śnieżną pianę w górę ciska.
Tam na swój nie pomnij trud
Wierną trzymać będziem straż.
Kędy wyje, o brzeg bije
Polskie morze klejnot nasz,
Polskie morze klejnot nasz.
Wyrasta z wód, portowy gród
W niezmierzone patrząc dale
Mrowie statków kryją fale.
Duma Polski, Gdynia cud I nad Polską trzyma straż.
Kędy wyje, o brzeg bije....

Historia Hufca Hufiec "Pomorze" powstał 12go stycznia 1963r i składa się z jednostek które dotychczas były częścią hufca męskiego "Szczecin". Jako piosenkę hufca wybrałyśmy "Bałtyku Wód". Owczesny hufiec składał się z drużyn i zastępów samodzielnych w Northwich Park, High Wycombe, Swindon, Dursley, Reading i Bristol. Wkrótce dołączył samodzielny zastęp i gromada w Trowbridge, a potem powstały jednostki w Bedford, Luton, Cambridge i Southampton. Jesteśmy dumne z tego że wszystkie żyjące byłe hufcowe dalej są czynne albo w hufcu albo na wyższych funkcjach. W 1964r został poświęcony sztandar Hufca ufundowany przez społeczeństwo polskie w Bristolu. Od tego czasu bardzo wiele harcerek złożyło przyrzeczenie kładząc palce na nim. Towarzyszy nam przy każdym ważniejszym wydarzeniu w Hufcu i w Chorągwi. Co roku hufiec spotyka się całością na Dzień Myśli Braterskiej w lutym i święcie Hufca (często z hufcem "Szczecin") we wrześniu. Każdego lata wyjeżdzamy na obóz; przez ostatnie parę lat w Stanicy Hufca "Szczecin" przed tym np. Devon, Dorset, koło Southampton i okolicach Stanicy. Oprócz tego odbywały się biwaki i złazy dla wędrowniczek. Pomorze zorganizowało 3 obozy zagraniczne: w Szwajcarii w 1967 razem z hufcem "Łódz", Monte Cassino w 1987 i w Polsce w Puszczy Niepołomnickiej w 1991, wraz z hufcem "Szczecin". Brałyśmy udział we wszystkich Zlotach Światowych. Hufiec pamięta o innych; od 1981 do 1983 wysłałyśmy do Domów Dziecka i Szpitala Dziecięcego 95 paczek z odzieżą, przyborami szkolnymi i słodyczami. Przez "Medical Aid for Poland" hufiec wysłał 10 worków odzieży. Jest nas mniej niż dawniej ale dalej pracujemy według zasad harcerskich. Liczny napływ dziewcząt z Polski powiększa nasz stan i wprowadza nas w nowy etap naszej pracy.

 

 

 

bottom of page